عمارت بادگیر ویراستار:زیباباقری
عمارت بادگیر در زمان فتحعلی شاه( 1212-1250 هجری قمری، دومین پادشاه قاجار ) و به سال 1228 هجری قمری ساخته شده است.
این عمارت از دو گوشواره، دو بالا خانه، یک تالار و یک حوضخانه تشکیل شده است. عمارت بادگیر بطور کامل توسط ناصرالدین شاه (1264-1313 هجری قمری- چهارمین پادشاه قاجار) و به دست حاج علی خان حاجب الدوله و حتی پس از آن مورد بازسازی قرار گرفته و به شکل امروزی تغییر یا فته است. شاهد این تغییرات دو تابلو آبرنگ، اثر محمود خان صبا( ملک الشعرای دربار ناصرالدین شاه) در سالهای 1278 و 1281 هجری قمری است که تفاوتهای عمارت رادر این فاصله زمانی نشان می دهد.
در زیر تالار و عمارت مزبور حوضخانه وسیعی وجود دارد که در چهار گوشه آن چهار بادگیر بلند از کاشی معرق آبی و زرد و سیاه با قبه های زرین قرار گرفته و هوای حوضخانه ، تالار و اتاق ها به واسطه آنها کاملا خنک می شود.
شاهان قاجار معمولا اگر تابستان را در تهران بسر می بردند و به ییلاق نمی رفتند ، از این حوضخانه استفاده می کردند. تاجگذاری مظفرالدین شاه (پنجمین شاه قاجار) که مصادف با تابستان و گرمای شدید در تهران بود در تالار اصلی عمارت بادگیر به روی تخت طاووس برگزار گردید.
بنا به نوشته معیرالممالک در زمان ناصرالدین شاه در حوضخانه این عمارت:" انواع طیور زیبا رها کرده بودند ،در یک طرف عمارت مزبور نیز لانه و قفسهایی ساخته و پرندگان از هر قبیل در آن گرد آورده بودند و گاه هنگام دانه دادن به پرندگان شاه آمده به تماشا می ایستاد و با همراهان سخن از صید طیور و طرز به دام آوردن آنها می راند."
عمارت بادگیر گذشته از گوشواره های زیبا و بالا خانه ها و دهلیزهای متعدد ، دارای تالار بزرگی است که ارسی ها ، ستون ها ، دیوارها و سقف آن تماما از نقاشی ، گچبری، زرنگاری ، آینه کاری و منبت کاری و سنگ مرمر پوشیده شده و از این حیث یکی از تالارهای پر کار ، زیبا و جالب قدیم بشمار می رود.